2024 nr. 2 – april

Inhoudsopgave:

• Brief minister VWS aan Tweede Kamer over gunstbetoon en transparantie
• Adviezen Codecommissie GMH
• Rapporten IGJ over naleving regels gunstbetoon in ziekenhuizen
• TRZ deadline melden financiële relaties 2023 = 1 juni a.s. / FAQ
• GMH bijeenkomst veldpartijen 24 juni 2024
• Website hoeblijfikonafhankelijk.nl geactualiseerd
• Zorgprofessionals in opleiding
• GMH trainingen 2024

Brief minister VWS aan Tweede Kamer over gunstbetoon en transparantie

Op 8 april heeft minister Dijkstra een brief naar de Tweede Kamer gestuurd over de voortgang het door minister Kuipers aankondigde traject m.b.t. maatregelen op het gebied van transparantie en ongewenste beïnvloeding van zorgprofessionals door medische bedrijven. Het GMH bestuur zal de brief zeer binnenkort bespreken. In een volgende Nieuwsbrief volgt meer hierover.

Adviezen Codecommissie GMH

De Voorzitters van de Codecommissie van de GMH hebben in de eerste drie maanden van 2024 vier adviezen uitgebracht, die hieronder kort worden samengevat.

Advies 24.01: Gunstbetoon in kader van aanbesteding.
In dit advies had een ziekenhuis in het Programma van Eisen in het kader van een aanbesteding verzocht om concrete toezeggingen voor financiële bijdragen op het gebied van innovatie, wetenschap en educatie. Omdat deze toezeggingen een rol spelen bij de gunning wordt de (omvang van de) sponsoring gekoppeld aan de (toekomstige) aanschaf van producten, hetgeen in strijd is met artikel 15 lid 2 onder e GMH Code. Het vragen naar een intentie tot strategische samenwerking is wel toegestaan, maar dit mag niet resulteren in concrete toezeggingen. Daarnaast werd in het Programma van Eisen gevraagd naar toezeggingen over kosteloze diensten ter ondersteuning van implementatie, samenhangend met de te leveren medisch hulpmiddelen. Dit is wel toegestaan, omdat dit soort diensten gerechtvaardigd en noodzakelijk kunnen zijn voor goed gebruik van de betreffende medische hulpmiddelen. Let daarbij wel op dat wordt voldaan aan bijv. de eisen over productgerelateerde bijeenkomsten. Link naar advies 24.01

Advies 24.02: Jubileumfeest
Een leverancier vierde haar 20-jarig jubileum met een feestelijke avond in de Brabanthallen, waarvoor ongeveer 5000 mensen werden uitgenodigd, waaronder naar schatting 4000 zorgprofessionals (klanten). De kosten bedroegen naar schatting €120.000 – € 150.000. De vraag was of dit is toegestaan. De voorzitter oordeelde dat, gezien de aard van de bijeenkomst, de regels van artikel 8 en 12 van toepassing zijn. Ook bijeenkomsten in de zin van artikel 12 GMH Code moeten altijd een zekere inhoudelijke rechtvaardiging hebben. Louter recreatieve bijeenkomsten zij niet toelaatbaar, althans een bedrijf mag geen financiële bijdrage leveren nemen, ook niet. Link naar advies 24.02

Advies 24.03: Sponsoring congres met een feestavond
Een wetenschappelijke vereniging van zorgprofessionals organiseerde een tweedaagse bijeenkomst in de zin van artikel 9 GMH Code. Leveranciers werd verzocht om deze bijeenkomst te sponsoren. De locatie en het wetenschappelijke programma voldeden op zich aan de eisen, maar twijfel bestond over de feestavond na het congresdiner op de eerste dag op een locatie in de buurt van de congreslocatie. De Voorzitter achtte sponsoring wel toelaatbaar mits de kosten voor de aantoonbaar door de eigen bijdrage van de deelnemers worden gedekt, en daarover achteraf ook verantwoording wordt afgelegd aan de sponsoren, en de feestavond plaatsvindt op een locatie die gezien de bedoeling van de GMH Code niet ongepast is. Dit is echter geen vrijbrief voor allerlei recreatieve onderdelen in het programma: van geval tot geval zal moeten worden beoordeeld of een bepaalde recreatieve of sociale activiteit, gezien de aard, omvang en uitstraling van de betreffende activiteit, in combinatie met de locatie en overige omstandigheden, aan sponsoring in de weg staan. Zo zullen een niet gerechtvaardigde locatie en een sterke verwevenheid van de recreatieve activiteiten met die locatie al snel de indruk wekken dat de juist die recreatieve programmaonderdelen weliswaar niet het hoofddoel, maar wel een aantrekkelijk subdoel van deelname zijn (denk aan duik- of wielrenactiviteiten). Dat gaat te ver. Link naar advies 24.03

Advies 24.04: Maximum uurtarief patiëntvertegenwoordiger en influencer
In dit advies werd gevraagd of de maximum uurtarieven die zijn genoemd in artikel 13 GMH Code, van toepassing zijn als een leverancier een dienstverleningsovereenkomst sluit met een vertegenwoordiger van een patiëntenorganisatie dan wel patiënt die tevens een bekende Nederlander of influencer is. De voorzitter oordeelt dat iedereen die een patiëntenorganisatie vertegenwoordigt, invloed kan hebben op keuzes in de zorg en daarom als een zorgprofessional moet worden beschouwd, ongeacht of hij/zij zelf patiënt is. Ook is de GMH Code van toepassing op interacties tussen leveranciers en een patiënt, indien de dienst tot doel heeft het beïnvloeden van een keuze voor een medische hulpmiddelen en de betreffende patiënt, in zijn hoedanigheid als bekende Nederlander of influencer, die invloed kan hebben. Voor wat betreft het maximum uurtarief bij dienstverlening vallen patiëntenvertegenwoordigers en patiënten zelf die worden betaald om invloed te hebben in de categorie ‘Overig’. Link naar advies 24.04

Rapporten IGJ over naleving regels gunstbetoon in ziekenhuizen

In maart heeft de IGJ weer drie rapporten online gezet van inspecties bij ziekenhuizen inzake transparantie van financiële relaties met leveranciers van medische hulpmiddelen en gunstbetoon (zie de rapporten van de ziekenhuizen in Zaandam, Tiel en Amsterdam). Het gaat om inspectiebezoeken aan twee algemene ziekenhuizen en een universitair medisch centrum, die in het najaar 2023 hebben plaatsgevonden. De rapporten geven goed inzicht in de wijze waarop IGJ dergelijke onderzoeken opzet en waar de aandachtspunten liggen. Nuttig om te lezen dus voor onder meer degenen binnen ziekenhuizen die zich bezighouden met de naleving van de wetgeving en zelfregulering over gunstbetoon en transparantie.

M.b.t. de twee algemene ziekenhuizen concludeert IGJ dat de raden van bestuur en MSBs gezamenlijk niet een zodanige inrichting van transparantie hebben geborgd op grond waarvan kan worden voldaan aan de wettelijke kaders, veldnormen en gedragscodes. Wel zijn in de ziekenhuizen stappen gezet om de borging van processen in het kader van financiële relaties met leveranciers van medische hulpmiddelen te verbeteren, maar volgens IGJ is dit nog niet volledig op orde. Bewustwording bij de diverse partijen en elkaar aanspreken op transparantie is een voorwaarde voor het slagen hiervan. Verbeteringen kunnen ook nog worden gerealiseerd door processen beter in kaart brengen en anders in te richten. IGJ verwacht dat de reeds ingezette verbetertrajecten voortvarend en met passende prioriteit worden uitgevoerd. Het UMC heeft de processen wel al zodanig ingericht dat transparantie van de financiële relaties is geborgd.

Opvallend is dat IGJ in alle rapporten ingaat op de noodzaak van transparantie van de opgevraagde sponsorcontracten met leveranciers van medische hulpmiddelen. Belangrijk aandachtspunt is de specificatie in het kader van sponsoring van de gemaakte kosten. Het moet duidelijk zijn welke kosten in rekening worden gebracht ten laste van de betreffende projecten. IGJ constateert dat een gespecificeerde kostenbegroting vaak ontbreekt. Ook zou een financiële eindafrekening aan het einde van het betreffende project bijdragen aan transparantie (werkelijke kosten). IGJ en de GMH zitten hier op één lijn. Let hier dus goed op bij het aangaan en afwikkelen van sponsorcontracten!

TRZ deadline melden financiële relaties 2023 = 1 juni a.s. / FAQ

De deadline voor het aanleveren bij het Transparantieregister Zorg van gegevens over financiële relaties tussen leveranciers en zorgprofessionals in het jaar 2023 is 1 juni 2024. De gegevens die gemeld moeten worden over het jaar 2023 zijn niet gewijzigd ten opzichte van het jaar daarvoor. Voor een uitgebreid overzicht van veel gestelde vragen over het aanleveren van gegevens verwijzen wij naar dit overzicht. Kunt u het antwoord op uw vraag niet vinden in dit overzicht, neem dan contact op met:

• GMH voor inhoudelijke vragen via info@gmh.nu
• TRZ voor technische vragen via transparantieregister@transparantieregister.nl

De stichting GMH maakt ten tijde van de openbaarmaking van de meldingen door het TRZ een analyse van het aantal interacties dat vanuit de hulpmiddelensector bij het TRZ is gemeld. Daartoe zal de GMH documentatie opvragen bij de een aantal meldende partijen. De analyse van de GMH heeft als doel een beter inzicht te geven in een aantal bestaande vormen van samenwerking in de sector in relatie tot de wetgeving en zelfregulering. Mochten in het kader van de duiding feiten naar voren komen die mogelijk in strijd zijn met de GMH Code, behoudt het bestuur zich het recht voor deze te laten beoordelen door de Codecommissie. Vorig jaar is dit in drie gevallen gebeurd, zie A23.04, A23.05 en A23.06.

Let op: voor het jaar 2023 is er niets veranderd, houd er echter rekening mee dat er over 2024 wel het een en ander verandert. Vanaf dat jaar geldt de verplichte openbaarmaking in het TRZ bijvoorbeeld ook voor financiële relaties met verpleegkundigen, physician assistants en patiëntenorganisaties. Het is dus belangrijk dat nu al de juiste gegevens over 2024 worden verzameld, zodat deze in 2025 op correcte wijze bij het TRZ kunnen worden gemeld.

GMH bijeenkomst veldpartijen 24 juni 2024

Op maandag 24 juni organiseert de GMH tussen 12.00-14.30 uur een lunchbijeenkomst voor de leden van de Codecommissie, besturen van aangesloten organisaties en andere geïnteresseerden. Het bestuur van de GMH zal een toelichting geven op actuele ontwikkelingen. De bijeenkomst vindt plaats bij Domus Medica te Utrecht. Uitnodigingen worden binnenkort verstuurd.

Website hoeblijfikonafhankelijk.nl geactualiseerd

Speciaal voor zorgprofessionals is op initiatief van de GMH en CGR de website www.hoeblijfikonafhankelijk.nl ontwikkeld. De website is bedoeld om artsen, verpleegkundigen en andere zorgverleners te ondersteunen bij hun beslissing om wel/geen financiële relatie met een leverancier aan te gaan. Recentelijk is een nieuw onderdeel aan de website toegevoegd: hoe zorg ik dat in transparant ben? Hier wordt uitgelegd waarom transparantie een belangrijke randvoorwaarde is om de onafhankelijkheid van zorgprofessionals te waarborgen bij het aangaan van financiële relaties met hulpmiddelenbedrijven. Ook worden zorgprofessionals aan de hand van vragen uitgelegd wanneer voorafgaande toestemming van een raad van bestuur nodig is om een financiële relatie aan te gaan en welke financiële relaties in het Transparantieregister Zorg moeten worden opgenomen.

Zorgprofessionals in opleiding

Vanuit het veld is de vraag gekomen of studenten (bijv. geneeskunde of tandheelkunde) onder de definitie van ‘zorgprofessional’ vallen en of daarmee dus de GMH Code op hen van toepassing is. Deze vraag is in een eerder stadium ook al eens voorgelegd aan het GMH bestuur, dat geoordeeld heeft dat het van belang is dat medische studenten zich tijdens hun opleiding al houden aan de regels die ook voor hen als volledig opgeleide zorgprofessional zullen gelden. Dit betekent dat financiële relaties tussen leveranciers van medische hulpmiddelen en zorgprofessionals in opleiding zullen moeten voldoen aan de voorwaarden die in de GMH Code van degelijke relaties worden gesteld. Bij een eerstvolgende aanpassing van de GMH Code zal dit aan de toelichting worden toegevoegd.

GMH trainingen 2024

De GMH organiseert in 2024 weer een aantal trainingen over de regels over gunstbetoon voor medisch hulpmiddelen. Basistraining voor degenen die nog niet of onvoldoende bekend zijn of ervaring hebben met de regels van over gunstbetoon bij medisch hulpmiddelen. Te behandelen onderwerpen zijn onder andere: de uitgangspunten van de GMH, de verhouding met de Nederlandse wetgeving en internationale regels, toezicht en sanctionering, en de regels voor gunstbetoon en transparantie. De trainingen duren één dagdeel (ochtend) en zijn in beginsel digitaal. De geplande data voor 2024 zijn:

Woensdag 12 juni
Woensdag 9 oktober

Verdiepingstraining, is alleen bedoeld voor degenen die de beginnerstraining al hebben gevolgd en al enige ervaring hebben. Het accent van deze cursus ligt in de verdieping en actualiteit: hoe moet je met de regels in de praktijk omgaan, hoe worden de regels in de praktijk door de GMH en de Inspectie geïnterpreteerd, en welke relevante actuele ontwikkelingen moet je rekening houden? Ook het onderwerp transparantie komt uitgebreider aan bod. De training duurt één dagdeel (ochtend) en zal vooralsnog op locatie zijn:
Woensdag 13 november.

In beide trainingen is er uiteraard ruimte voor het stellen van vragen. De kosten voor deelname: € 350,- (excl. BTW) voor leden van de koepelorganisaties die bij de GMH zijn aangesloten of in het Register Naleving zijn opgenomen. Andere deelnemers betalen € 950,- (excl. BTW).

U kunt zich aanmelden voor een bepaalde training door hier het aanmeldingsformulier in te vullen.
Aanmelding verplicht tot betaling.
Bij afmelding binnen 2 weken tot een week voor de training betaalt u 50% van de kosten.
Bij afmelding korter dan een week voor de training bent u verplicht de volledige kosten te betalen.
Het maximale aantal deelnemers bedraagt 20 personen (18 personen in geval van een digitale meeting).
De organisatie behoudt zich het recht voor om, bij onvoldoende animo, de training te annuleren. U krijgt dan uiteraard de gelegenheid om de volgende training bij te wonen.